Deep Work: Kỹ năng sống còn của Developer thời đại phân tâm

Bạn đã bao giờ ngồi vào bàn làm việc lúc 9 giờ sáng, và khi ngẩng đầu lên đã là 5 giờ chiều nhưng cảm thấy mình… chưa làm được gì đáng kể?

Đó là tình trạng phổ biến của Developer hiện đại: Bị cuốn vào “Shallow Work” (công việc hời hợt) như trả lời email, họp hành, chat Slack, review code lặt vặt.

Khái niệm Deep Work (Làm việc sâu) do tác giả Cal Newport đưa ra chính là liều thuốc giải cho vấn đề này.

Deep Work là gì?

“Deep Work là khả năng tập trung không sao nhãng vào một tác vụ đòi hỏi nhận thức cao. Đó là trạng thái giúp bạn tạo ra giá trị mới, cải thiện kỹ năng và rất khó để sao chép.”

Đối với Developer, Deep Work là trạng thái “Flow” - khi bạn code liên tục 2-3 tiếng, giải quyết một thuật toán khó hoặc thiết kế một module phức tạp mà không bị ngắt quãng.

Tại sao Developer cần Deep Work?

1. Code là công việc trí óc nặng: Bạn cần nạp hàng tá context vào bộ nhớ tạm (RAM não bộ) để hiểu luồng code. Mỗi lần bị ngắt quãng (context switch), bạn mất trung bình 23 phút để quay lại trạng thái tập trung ban đầu.
2. Công nghệ thay đổi nhanh: Để học framework mới (React, Next.js, AI…), bạn cần sự tập trung cao độ để thấu hiểu bản chất, chứ không chỉ copy-paste.

Chiến lược để đạt trạng thái Deep Work

1. Chế độ “Tu sĩ” (Monastic)

Tắt hoàn toàn kết nối với thế giới bên ngoài trong một khoảng thời gian dài.

• Áp dụng: Dành buổi sáng (8h-12h) để tắt Slack/Email/Điện thoại. Chỉ code. Mọi giao tiếp để sang buổi chiều.

2. Phương pháp “Roosevelt”

Tạo áp lực thời gian cực lớn.

• Áp dụng: Thay vì cho mình cả ngày để fix bug, hãy đặt mục tiêu: “Phải fix xong trong 1 tiếng nữa, bằng mọi giá”. Áp lực này buộc não bộ phải tập trung 100%.

3. Nghi thức (Ritual)

Tạo thói quen để não bộ tự động bật chế độ tập trung.

• Áp dụng: Luôn đeo tai nghe, bật một playlist nhạc không lời (Lofi/White Noise), để một cốc cà phê bên cạnh. Khi làm những hành động này, não sẽ hiểu: “Đến giờ code rồi”.

4. Quy tắc 4DX

Đo lường thời gian Deep Work.

• Áp dụng: Theo dõi xem mỗi ngày bạn có bao nhiêu giờ thực sự code (không tính họp/chat). Cố gắng nâng con số này lên.

Kết luận

Deep Work không dễ, nhất là trong môi trường Agile/Scrum luôn đòi hỏi giao tiếp. Nhưng nếu bạn bảo vệ được sự tập trung của mình, bạn sẽ thấy năng suất (và cả sự thỏa mãn trong công việc) tăng lên gấp bội.

Hãy bắt đầu bằng việc tắt thông báo điện thoại ngay bây giờ!

---

Dựa trên cuốn sách “Deep Work” của Cal Newport.